جہنم سر زمین: داخل زندان مرکزی ایران زاهدان بلوچستان

جہنم سر زمین: داخل زندان مرکزی ایران زاهدان بلوچستان, روضیح رضائی، فریبہ بلوچ
چیہانٹ کنکریٹ راہداریانی تہا گونج انت۔ ایران ءِ بدنام تریں زندانانی تہ ءَ 2000 ءَ چہ گیش زندانیان ھما کوٹیانی تہ ءَ بندگ بنت کہ آھانی تہ ءَ تھنا لھتیں سد مردمانی نندگ ءِ مول ءُ مراد اِنت۔

اِش زندان مرکزی زاهدان، بلوچستان است کہ اودا امیت مرگ ءَ روت۔

شام ءَ بشار الاسد ءِ رژیم ءِ سقوط ءَ چہ روچے پد ، وھدے کہ دنیا شام ءِ سیدنایا زندان ءِ عکسانی دیم ءَ پُشت ءَ کپگ ءَ اِنت ، ایرانی زندگ بوتگیں مردم یک رعب ءُ دباؤ یے ءَ پہم اَنت کہ آ چہ درستاں گیشتر آشنا اَنت۔

چہ شام ءَ درکپوکیں عکس چہ ایران ءِ زاهدان ءِ زندان ءَ ھما بے رھمیں زوراکی ءِ یات ءَ یک زھرناکیں یات ءِ بستار ءَ کار کن اَنت کہ اودا ھمے وڑیں رھبندانی کارمرز کنگ ءَ شکنجہ بے رکّی ءَ برجاہ اِنت۔

دانشجو سٹریٹ ءِ سرا آئی ءِ قلعہ ءِ وڑیں دیوالانی پُشت ءَ زندانیاناں کوٹیانی تہا – برے سئے، برے پنچ لاش یک کوٹی یے ءِ تہا – ٹُکّر ٹُکّر کنگ بنت کہ اودا یکے بہ بیت۔

وارڈن مرتضی پیری ءِ دور ءَ ، محمد حسین خسراوی ءِ ہمے پیمیں زالمیں دور ءَ پد ، بندیں دروازگ ءِ چیر ءَ چہ ٹارچر ءِ ھال چو ھون ءَ درکپ اَنت ..

زاهدان ءِ مرکزی زندان کہ پہ وتی مزنیں اعدام ءِ کچ ءَ زانگ بیت، 2021 ءَ امریکہ ءِ نیمگ ءَ چہ انسانی حقانی شدیدیں نقض ءِ سبب ءَ محکوم کنگ بوتگ کہ ایشی ءِ تہ ءَ اعدام، شکنجہ ءُ غیر انسانی جاور پہ سیاسی ءُ عام زندانیان ءَ ھوار اَنت۔

زندان ءِ تہ ءَ دوا ءُ درمان ءِ نہ بوھگ بے کساسیں مردمانی بیرانی ءَ سوب اِنت۔ یکے چہ اے وڑیں کیساں جمشید گورگیج بوتگ کہ زاهدان ءَ زالبول، زند، آجوئی ءِ زھرشانی ءِ وھد ءَ دزگیر بوتگ۔ آئی ءَ گْوستگیں زمستان ءَ چہ دل ءِ نادراھی ءَ بیران بوتگ کہ اے چہ طبی بے ھیالی ءَ مستقیم بوتگ۔

چہ ہشت وارڈاں کہ عمومی جرم ءِ ھاتر ءَ انت، وارڈ 9 زاهدان ءِ اطلاعات ادارہ ءِ نیمگ ءَ چلائینگ بیت ءُ سیاسی ءُ نظریاتی زندانیانی واستہ ندر کنگ بیت۔

2022 ءِ زھرشانی ءِ بازیں بندیگ چہ شھر ءِ سیکورٹی بندی جاہاں ٹارچر ءُ جست ءُ پرس ءِ برداشت کنگ ءَ پد اے وارڈ ءَ بندیگ بوتگ اَنت۔

ایران وائر ءِ دست کپتگیں زانتکاری ءَ چہ اے گپ پدر بیت کہ زندان ءُ سیکورٹی بندی جاہ ءِ کارندہ واب ءِ کمی، گریبی، فون ءِ رسائی ءِ بندش ءُ سردیں درجہ حرارت ءِ سرا شکنجہ ءِ رھبند ءِ رد ءَ تکیہ کن اَنت ءُ گیشتر سیاسی بندیگاں نشانگ جوڑ کن اَنت۔

یک بلوچ شہری یے ءَ گوں ایران وائر ءَ گپ ءُ تران کنان ءَ وتی نام ءِ شنگ کنگ ءِ شرط ءَ گوں زندانیانی گوں گریبی ءِ ہڑتال ءَ بوتگیں زالمیں سلوک ءِ بابت ءَ گپ جتگ۔

”آہاں گوں پولی کاربونیٹ پائپ ءُ سٹن بیٹن ءَ جتگ ءُ زنجیر بند کتگ ءُ چہ واش روم ءَ رسگ ءَ چہ زبہر کتگ داں کہ آ وتی ہڑتال ءِ آسر کنگ ءَ مجبور بوتگ انت“ شہری ءَ کہ زندان ءَ بندیگ بوتگ ات آئی ءَ وتی گپانی سرا گپ جتگ۔

“تو فون کال کنگ ءَ نہ رس ئے۔ بوت کنت کہ ہفتگ ءَ دو رند ءَ، آ ترا کال کنگ ءِ اجازت دنت، بلے ہمے وھد ءَ ہم، آ ترا شریں وڑے ءَ گپ کنگ ءِ اجازت نہ دنت۔”

“وھدے کہ تو گپ جنگ ءِ جھد ءَ کن ئے گڑا وارڈ 9 ءِ منیجر اودا نشتگ ءُ گشیت کہ ‘زوت کن، گپ مہ کن، گپ ءَ مختصر کن، فون ءَ بند کن۔’ تو ھوار ئے، آ فوراً کال ءَ بند کن اَنت۔”

یک دگہ سابق سیاسی زندانی ءَ وتی وھد ءِ زندان زاهدان ءَ چہ پد انفرادی زندان ءُ جست ءُ پرس ءِ زندان ءَ اطلاعات ءِ بندی جاہ ءَ گشتگ۔

”آہاں اے انفرادی زندان ءِ نام داتگ ات بلے اے گیشتر قرنطینہ ءِ وڑ ءَ ات۔ زندان زاهدان ءَ سر بئے گڑا اودا بند کنگ بئے داں کہ یک وارڈے ءَ دیم دیگ بہ بئے”۔

“اے 12 مربع میٹر ءِ اتاق ات کہ 20 ءَ چہ گیش مردماں گوں ھوار ات، یک ٹوائلٹے ات پہ درستاں۔ کمبل نیست ات، ءُ یکیں ورگ ءَ سئے زندانیان ءِ نیام ءَ بہر کنگ بوتگ ات کہ مارا گُرسگ ءَ بہ دار انت۔”

وارڈ 9 کہ زندان ءِ تہہ خانہ ءَ اِنت، آئی ءِ جاور چہ دگہ وارڈاں بدتر اَنت۔ برخلاف لھتے دگہ ایران ءِ زنداناں چوش کہ تہران ءِ زندان ایون کہ پہ سیاسی بندیگاں نسبتا شرتریں جاور ھال ءِ ھست انت، وارڈ 9 ءِ جاور ھال ھراب انت۔

یک منبعے ءَ ایران وائر ءَ گْوشتگ کہ وارڈ ءِ ھوا ءِ تہ ءَ ھوا ھراب اِنت، گرمیں آپ نیست ءُ زندان ءِ گارڈ زندانیان ءِ سر ءُ ریشاں پہ بے شرپی ءِ دروشم ءَ تراش اَنت – وارڈ ءِ بازیں بندیگاں قرآن ھم حفظ کتگ۔

زندان زاهدان تنوازی حقوق زندانیان منظامی است.

ایران وائر ءِ نیمگ ءَ چہ دست کپتگیں ھالاں چہ اے گپ ءِ پدر بوھگ ءَ اِنت کہ وزارت ءِ اطلاعات ءِ بندی جاہانی تہ ءَ کہ شھر ءِ ھال رسانکی کارگس ءِ پُشت ءَ ءُ زاهدان ءِ دگہ بندی جاہانی تہ ءَ ھم جاور ھمے رنگ ءَ غیر انسانی ءُ زندگ بوھگ ءِ لائک نہ اَنت۔

یک زندانی سیاسی پیشین ءَ ایران وائر ءَ را وزارت ءِ اطلاعات ءِ زندان ءِ یکے ءِ جاور ھال بیان کتگ اَنت۔

“منی انفرادی سیل ءِ تہا اتاں کہ دو چہ سئے میٹر ءِ کمرہ ات کہ آئی ءِ تہا چٹائی، کمبل ءُُ ٹوائلٹ ات۔ سیل ءِ تہا یک پنکھا یے ات کہ ناقابل یقین حد ءَ شور ءُُ شور ات۔ وہدے تو واب ءِ جہد کت گڑا آہاں بس ترا پریشان کنگ، ترا آرام کنگ ءَ چہ رکّینگ ءِ ھاترا۔”

زندانی سابق سیاسی ءَ اے گپ ھم توجیل کتگ کہ اطلاعات بندی جاہ زاهدان ءَ سئے جنرل وارڈ ھست انت۔ مزنیں چہ کوٹی ءِ میان ءَ یک ستونے ءِ سبب ءَ ”یک ستونیں ہوٹل“ ءِ لقب ءَ زانگ بیت۔

نگرانی کیمرہ دراہیں وارڈ ءُ انفرادی سیلانی سرا نگرانی کن انت۔ باتھ روم ءُ شاور ءِ دروازگ ءِ کمی ءِ سبب ءَ بندیگاں رازداری ءِ ھاترا تولیہ کارمرز کنگ ءَ مجبور کنت۔

اگرچہ اے زندان ءَ چہ زندان زاهدان ءَ ورگ، حفظان صحت ءُ درمان ءِ ھیالداری لہتیں شرتر بوت کنت بلے عذاب جسمانی ءُ نفسیاتی انچو شدید انت کہ بازیں بندیگ زندان زاهدان ءَ دیم دیگ ءَ ترجیح دئینت۔

’’یک روچے نہ گوستگ کہ کسے ءِ گپاں مہ اشکنت .

دزگیراں دھاتی بستر ءِ سرا دیم پہ دیم ءَ بندگ ءَ ات کہ آہاں ’’معجزہ ءِ بستر‘‘ گُشتگ ات ءُ وتی پاد ءِ تلو ءَ گوں زبردستیں بجلی ءِ کیبلاں کوڑے جتگ ات۔”

”آہاں سٹن گن ہم کارمرز کتگ۔ ہر بندیگ ءَ یک فون ءِ اجازت بوتگ کہ آ فارسی زبان ءَ فون بہ کنت کہ ایشی ءِ مدت تھنا 30 سیکنڈ بوتگ۔ آ وتی جاہ ءَ پدر نہ کت کن اَنت ءُ ایوک ءَ گُشگ ءَ اِت اَنت کہ ‘من وش آں’۔”

دگہ پیسریگیں زندانی یے کہ دو رند ءَ دزگیر کنگ بوتگ آئی ءَ ایران وائر ءَ گوں تران کنان ءَ گْوشتگ کہ آئی ءَ انفرادی زندان ءِ وھد ءَ واب ءُ واش روم ءِ رسگ ءَ چہ زبھر کنگ بوتگ۔

“سیل چہ کاکروچ ءُ چیونٹیاں پُر ات ءُ ٹوائلٹ ءِ کارمرز کنگ ءِ ھاترا ترا سیل ءَ چہ درکپگی ات۔ باز براں، گارڈاں اجازت نہ داتگ ات۔ آ ترا واب نہ داتگ ات، گشگ ءَ ات کہ تو آرام نہ کن ئے داں کہ آ اجازت مہ دنت تو ہچ سرپد نہ بوتگ ات کہ اے کجام وھد ات۔ رُژنائی انچو کمزور ات کہ چو قبرستانے ءَ ات۔”

منبع ءَ جست ءُ پرس ءِ ھاتر ءَ ٹرانسفر ءِ وھد ءَ جتگ ءُ جتگ ءِ ھال ھم داتگ۔

“آہاں مارا مدام توہین کتگ ات، مارا درندگ گشتگ ات ءُ مارا بے شرپ کتگ ات۔ اے نا ممکن ات کہ ترا پہ جست ءُ پرس ءَ برگ بہ بیت کہ تئی سر یا بدن ءَ گوں دیوال ءَ ٹپّگ مہ بیت۔”

یک شہری زاهدانی کہ یک رندے پولیس ءِ اطلاعات ءِ یونٹ ءَ دزگیر کتگ ات آئی ءَ اے آسراتی ءَ گوں شام ءِ سیدنایا زندان ءَ ھمگرنچ کتگ ات۔ آئی ءِ سر ءَ دروگیں قتل ءِ ارش کنگ بوتگ ءُ اعتراف ءِ زور ءَ آئی ءَ را زالمیں ٹارچر کنگ بوتگ۔

“9 p.m ءَ، آ من ءَ ٹارچر ءِ ھاترا برگ ءَ اتنت، من ءَ لٹ داتگ اتنت، ءُ من ءَ سٹن گن ءَ گوں جھٹکا داتگ اتنت داں کہ من موت ءِ کش ءَ بوتگ اتاں۔ آھاں خاص منی گوش ءُ دستاں نشانگ کتگ ات۔ وھدے کہ من بے ھوش بوتگ اتاں، آ من ءَ چہ جہل ءَ ایر کتگ اتنت .”

آئی ءَ بیان کت کہ آہاں چوں آئی ءِ پادانی چیر ءَ گیس کیمپ ءِ چُلّے شنگ کتگ ات کہ اعتراف ءَ مجبور بہ کن انت۔

انفرادی قید ءِ سیل ءِ بابت ءَ گپ جنان ءَ آئی ءَ گْوشتگ: “اے سک کسان اَت کہ من وتی پاداں ھم کشّ اِت نہ کن آں، منی گور ءَ بس یک انڈر شرٹے اَت، کہ من نماز ءِ چٹائی ءِ بستار ءَ کارمرز کُت۔ سھباں من ءَ کسانیں مکھن ءِ ٹکرے دات ءُ لھتیں نان ، بلے ٹارچر ءَ من ءَ چہ ورگ ءَ بے وس کت۔”

آخر کار، آ انتہائی زوراکی ءِ تہا اعتراف کنگ ءِ سرا مجبور کنگ بوت۔ اعدام ءِ سزا ءِ رسگ ءَ پد ءُ پد ءَ وثیقہ ءِ سر ءَ یلہ کنگ ءَ پد آئی ءَ ایران وائر ءَ گوں تران کنان ءَ گْوشتگ کہ آئی ءِ وارڈ ءِ بازیں بندیگ بے گناہ اَنت، آیانی اعتراف چہ ٹارچر ءِ وسیلگ ءَ در کنگ بوتگ اَنت۔

“زندان ءِ جاور ھال زالم اتنت بلے آیاں در ءَ انچیں زحمت برداشت کت کہ آ بس چہ وتی اندر ءَ ورگ ءِ ھاترا منت وار اتنت۔”

حقوق انسانی وکیلاں باز رند ءَ ایران ءِ ھما قانود کہ اعتراف ءَ را آمیدگس ءَ اولی شواہد لیک اَنت ، مذمت کتگ اَنت۔ آہانی گشگ انت کہ بندیگ جاہ ءِ جاور، شکنجہ ءُ زوراکی ءَ اعتراف کنگ ءِ مستقیمیں نتیجہ ءِ قانونی نظام انت کہ اے وڑیں اعترافانی سرا تکیہ کنت۔

بندی جاہ و زندان زاهدان دیر انت کہ تنظیم حقوق انسانی ءِ سرا است انت۔

حالی ءَ کمپین فعالین بلوچ زندان زاهدان ءِ محرومی بنیادی آسراتی ءِ وسیع گزارش داشت. اے گزارش ءَ اے جاور ھال “نگرین” لیک اِتگ اَنت ءُ زمستان ءَ کمبل ءُ گرم کنگ ءِ نہ بوھگ ءِ سر ءَ چمشانک داتگ کہ زندانیان ءِ جان سلامتی ءُ جان سلامتی ءِ ھال ھراب اِنت۔

یک زندانی یے ءَ گْوشتگ: اے سک ھراب اِنت کہ ما مرگ ءِ واھگ ءَ داریں.